Vrienden van het dienstvak LO&Sport
 

BOKSHISTORIE BINNEN DE LANDMACHT
INTERVIEW MET GERARD VAN DONGEN (
EN BERT TIELEMANS)

Door Wil Maaswinkel

Gerard van Dongen: Fit for Action

Het kan raar gaan. Paul Lindeboom (Hoofdredacteur) leest een boek over Cassius Clay. Interviewt Jack Jeekel, die bokste in de Militaire boksploeg en nu zit ik met twee (oud-)sportinstructeurs in restaurant “Samen” in Gilze. Ik zit daar met (“Bert en Ernie”) Bert Tielemans en Gerard van Dongen. Voor de ouderen zeggen deze namen genoeg. Maar voor de jonkies: Bert en Gerard zijn (ook nu nog) bij (oud) KMA cadetten bekend of berucht (invullen wat van toepassing is). Ze zijn dat omdat ze tientallen jaren als sportinstructeurs op de KMA, met hun (soms onorthodoxe) aanpak, hebben bijgedragen aan de fysieke en mentale vorming van zeer veel officieren van Land- en Luchtmacht.

Bijzonder bijzonder
Beide mannen zijn koninklijk onderscheiden om hun (maatschappelijke) verdienste. Bert is 81 en Gerard 83 en ze zien er beiden nog Fit For Action uit. Niet onbelangrijk, gezien het doel van mijn bezoek, het geheugen is ook nog fris! Ik ga namelijk met de mannen kijken of we een deel van de geschiedenis van het boksen in de Krijgsmacht kunnen reconstrueren.

Gerard in het middelpunt op de KMA


Nationaal Militair Boksteam
Daarvoor heb ik vooral Gerard nodig. Gerard volgt begin jaren zestig, als jong sergeant, Joop Veenhof (LO&Sportinstructeur KCT) op bij het instructeursteam van het Nationaal Militair Boksteam. De instructeurs van dat team waren ook (gast)docenten op de SMLO en verzorgden, in samenwerking met de boksbond, cursussen en examens. Gerard, die als dienstplichtige opkomt in 1955, is als twaalfjarig jongetje gaan boksen bij boksvereniging “De Haarlemmerhouttuinen”. Gerard (ras) Amsterdammer wordt door (ras) Rotterdammer Adjudant KLU Rinus Krijger (“De Master of the Noble Art of Selfdefence”) gezien als de perfecte opvolger van Joop Veenhof. Hier begint de carrière van Gerard als boksdocent, een carrière die nog steeds niet is geëindigd! Bezoek 's middags maar eens de sportzaal van AZC centrum Prinsenbosch of klik op de onderstaande foto.

The noble art of selfdefence
“The Boss” van het boksteam Rinus Krijger (bijnaam Ome Rinus), een echte Crooswijker, was een bokser uit de school van Theo Huizenaar. Een Rotterdammer die gezien wordt als de eerste grote promotor van de bokssport in Nederland. Rinus werd geassisteerd door Joop Mercey, ook van de KLU en een gewaardeerd boksscheidsrechter. Veel LO&Sportinstructeurs hebben dus boksles gehad van vooral Gerard en (ome) Joop Mercey. Legendarisch zijn de bokswedstrijden op de Militaire Sportschool (SMLO) in Hooghalen. Vanuit de ene hoek van de ring klonken aanwijzingen in het Amsterdams en vanuit de andere hoek in het Rotterdams. Met deze wedstrijden werden de cursussen voor LO&Sportinstructeurs afgesloten. Steeds weer bleek dat ome Rinus een goede neus had voor wie hij in de ring tegenover elkaar moest zetten. Er waren altijd voldoende kijkers. Je zag personeel in de zaal waarvan je niet eens wist dat ze bestonden! Dat aanmoedigend publiek rond de ring zorgde ervoor dat de duels soms wat pittiger uitpakten dan sommige cursisten fijn vonden.

“Is het beleid of is er over nagedacht”
Als we de vraag proberen te beantwoorden hoe het militaire boksen is ontstaan en wie daarvoor de “credits” verdienen, blijkt dat we het met veronderstellingen moeten doen. Meest aannemelijk is dat Karel de Wijk (founder van de LO&Sportorganisatie KL) en Rinus Krijger de hoofdrollen hebben gespeeld. Ook lijkt dat een invloedrijke vriendengroep een rol heeft gespeeld bij het oprichten van het Nationaal Militair Boksteam.

Gerard doceert de LO&Sportinstructeurs tijdens een workshop op de Dienstvakdag

Wat je doet en denkt, is wie je bent
De namen die vallen in het gesprek zijn: luchtmacht Officier Borghouts (verzetsnaam Peter Zuid). In de oorlog sabotagecommandant van de Binnenlandse Strijd, later staatssecretaris van Defensie. Generaal Brederode (oud-gouverneur KMA), die met Karel de Wijk als cadet op de KMA zat toen de oorlog uitbrak. Beiden werden in 1940 als jonge officier ingezet bij de verdediging van ons land. Ze switchten beiden van studie en gingen studeren aan de Academie Lichamelijke Opvoeding (ALO). Brederode vluchtte later naar England. Karel de Wijk raakte in krijgsgevangenschap. Wat hebben deze mannen gemeen? Ze hebben ervaren wat onvrijheid en situaties van leven of dood met je doen. Hoe belangrijk fysieke en mentale weerbaarheid dan zijn. Ze onderkenden de voor de militair vormende waarde van het boksen. Het omgaan met fysiek geweld, leren geven en nemen in een (full contact) gevechtsport. Strijden in een kleine ruimte met het risico knock-out te gaan. Wat precies hun rol was is niet helemaal duidelijk. Maar door hen is het Militair boksen jarenlang succesvol beoefend in de Krijgsmacht.

Afscheid Boksgala KMA
Als Karel de Wijk in 1974 de krijgsmacht verlaat, wordt er voor hem een groot afscheid georganiseerd in de Rijnhallen. Min of meer gelijktijdig wordt er van Karel de Wijk en Rinus Krijger samen (minder officieel) maar zeker even groots afscheid genomen. De beide bokspromotors krijgen een boksgala en diner op de KMA aangeboden. Gerard van Dongen de organisator wordt gebeld. Een overste aan de lijn. Het afscheid op de KMA mag niet, er wordt al afscheid genomen in de Rijnhallen. Gerard zegt dat hij de overste zal doorverbinden met de gouverneur KMA de Generaal Brederode, de overste valt stil en zegt dat dat niet hoeft, dat hij het al snapt!

Gesneuveld door bezuiniging
Rinus wordt opgevolgd door Cor Gulden LO&Sport (KL). Cor door Jan Spans LO&Sport (KL). Het Boksteam, ooit begonnen op Deelen, later Prinsenbosch en Ossendrecht, sneuvelt in Utrecht door bezuinigingen. Op de beroepsopleidingen KMS en KMA blijft het boksen als keuzesport (dan nog) bestaan. Teun Minke LO&Sporofficier is later betrokken bij een boksinstructeurscursus, die in samenwerking met de boksbond wordt georganiseerd, daarover later mogelijk nog wat.

Publicatiedatum: 28 april 2018

De overige artikelen in de serie over het Militair Boksen:
- Muhammad Ali
- Jack Jeekel