Vanaf 01 april wordt het MVK kruis en de NOC/NSF speld rechtstreeks uitgegeven door de betreffende organisatie binnen defensie. Tot dat moment was de uitreiking van deze eretekens voorbehouden aan het de Stichting Sportonderscheidingen.
Hierdoor breidt Defensie het aantal onderscheidingen uit het Besluit draagvolgorde van de Kanselier der Nederlandse Orden uit van zeven naar negen, door er twee onderscheidingen voor fysieke prestaties aan toe te voegen:

1: Ereteken voor Verdienste;
2: Officierskruis;
3: Trouwedienstmedaille;
4: Marinemedaille;
5: Landmachtmedaille;
6: Marechausseemedaille;
7: Luchtmachtmedaille;
8: Nationale Sportmedaille NOC*NSF;
9: Nationale Vijfkampkruis NOC*NSF.

De Stichting Sportonderscheidingen gaat ook het bijhouden van het aantal geslaagden overdragen aan defensie. Op hun eigen website kun je nog wel van beide eretekens de eregalerij bekijken:
https://www.sportonderscheidingen.nl/eregalerij-nationale-sportmedaille-noc-nsf
https://www.sportonderscheidingen.nl/eregalerij-nationale-vijfkampkruis-noc-nsf

De Nationale Sportmedaille
De Nationale Sportmedaille NOC*NSF werd in 1913, als een van de eerste handelingen van het in 1912 opgerichte Nederlandsch Olympisch Comité (NOC), ingesteld als de Medaille voor Alzijdige Vaardigheid. Vervolgens werd deze in 1959 overgedragen aan de Nederlandse Sportfederatie (NSF), in 1988 overgedragen aan de Stichting Sportonderscheidingen en, mede naar aanleiding van de fusie van NOC en NSF tot NOC*NSF, in 2006 hernoemd tot Nationale Sportmedaille NOC*NSF.

Het Vijfkampkruis
Het Nationale Vijfkampkruis NOC*NSF werd in 1931 door het NOC ingesteld als het Militaire Vijfkampkruis en met terugwerkende kracht vanaf 1916 toegekend, in 1935 hernoemd tot Nationale Vijfkampkruis, in 1959 overgedragen aan de dat jaar opgerichte NSF, en in 1962 overgedragen aan de dat jaar door de oud-voorzitter van het NOC, generaal Charles Pahud de Mortanges, opgerichte (rechtsvoorganger van de) Stichting Sportonderscheidingen.

Grote aantallen deelnemers
De afgelopen 100 jaar hebben meer dan 50.000 deelnemers, bijna altijd militairen, geprobeerd om deze onderscheidingen voor fysieke prestaties te behalen en zijn deze meer dan 17.500 maal verleend. Met name in de jaren 60, 70 en 80 namen meer dan 1.000 militairen per jaar deel aan de Nationale Sporttest, destijds de Vaardigheidsproeven NSF, die sindsdien nauwelijks zijn veranderd.

Omdat wij als LO&Sportorganisatie KL nauw betrokken zijn bij de organisatie van de MVK – de Nationale Sportmedaille NOC*NSF komt in beheer bij de sportorganisatie van het Korps Mariniers - en hier ook al een serie aan gewijd hebben, sluiten we deze memorabele activiteit af met een historische terugblik vanaf de Olympische Moderne Vijfkamp t/m het oprichten van de Militaire Vijfkamp.

Van 776 v.C. t/m 1916
Op de Olympische Spelen uit de klassieke oudheid (776-393 v.C.) was het hoofdonderdeel de Pentatlon of Vijfkamp. Deze bestond uit: hardlopen, worstelen, verspringen, speerwerpen en discuswerpen. Degene die deze klassieke Vijfkamp won, werd gezien als Kampioen van de Spelen.

In 1896 initieerde baron Pierre de Coubertin in Athene de moderne Olympische Spelen. Daarbij werd besloten om, als opvolger van de klassieke Vijfkamp, vanaf 1912 een Moderne Vijfkamp in te stellen. Deze nieuwe Olympische discipline werd samengesteld op basis van de militaire basisvaardigheden aan het begin van de 20e eeuw: hardlopen, zwemmen, schieten, schermen en paardrijden.

In 1916 besloot het Nederlandsch Olympisch Comité (NOC, thans NOC*NSF) om in samenwerking met de toenmalige Land- en Zeemacht (thans Defensie) de eerste vijfkamp voor officieren te organiseren. Daarbij werd het onderdeel paardrijden vervangen door handgranaatwerpen, opdat ook niet-bereden militairen konden deelnemen. Het zo ontstane alternatief voor de Moderne Vijfkamp werd Militaire Vijfkamp en later (van 1935 tot 2005) Nationale Vijfkamp genoemd: hardlopen, zwemmen, schieten, schermen en handgranaatwerpen.

Worstelen als een van de allereerste onderdelen in de Vijfkamp

Van 1931 t/m 1965
In 1931 stelde het NOC als stimulans en waardering voor deze zeer moeilijke combinatie van vijf sporten het Militaire Vijfkampkruis NOC (thans Nationale Vijfkampkruis NOC*NSF) in, dat met terugwerkende kracht vanaf 1916 werd verleend voor prestaties in de Militaire Vijfkamp (met handgranaatwerpen) en de Moderne Vijfkamp (met paardrijden).

In 1946 bleek dat de Moderne Vijfkamp niet langer een actuele weergave was van de militaire basisvaardigheden van na WO II en werd onder leiding van het zich in oprichting bevindende CISM een nieuwe, internationale Military Pentathlon ingesteld. Deze werd gebaseerd op de fysieke vaardigheidsproeven bij het Nederlandse leger: hardlopen, zwemmen, schieten, hindernisbaan en handgranaatwerpen. De eerste editie hiervan werd in 1947 georganiseerd voor Nederlandse, Belgische en Franse militairen.

In 1959 droeg het NOC het Nationale Vijfkampkruis over aan de Nederlandse SportFederatie (NSF), waarna de NSF de onderscheiding in 1962 overdroeg aan de door generaal Charles Pahud de Mortanges opgerichte (voorganger van de) Stichting Sportonderscheidingen. Hij was een van Nederlands meest succesvolle Olympiërs en van 1946 tot 1961 bestuurslid en voorzitter van het NOC.

In 1965 werden de fysieke vaardigheidsproeven bij het Nederlandse leger Zware Militaire Vaardigheid (ZMV) genoemd, waarvoor in 1976 een rood vaardigheidsembleem werd ingesteld: hardlopen, zwemmen, schieten, hindernisbaan en handgranaatwerpen.

Leen Pfrommer op de KMA

Van 2005 t/m heden
In 2005 gingen de Stichting Sportonderscheidingen en Defensie op initiatief van generaal Bram Zuidema, naar aanleiding van een voorstel uit 1965 van Leen Pfrommer, een hernieuwde samenwerking aan, op basis waarvan de Stichting Sportonderscheidingen sindsdien het Nationale Vijfkampkruis NOC*NSF en de merknaam Militaire Vijfkamp ter beschikking stelt voor de door Defensie georganiseerde voormalige ZMV. Daarna zijn in 2008 zowel de ZMV als de Nationale Vijfkamp uitgefaseerd.
Aldus is de Moderne Vijfkamp sinds 1912 een Olympische discipline en ligt de oorsprong van de wereldwijd beoefende Militaire Vijfkamp sinds 1916 c.q. 1946 in Nederland.

Sinds 7 november 2011 wordt het Nationale Vijfkampkruis NOC*NSF niet langer verleend voor prestaties in de Olympische Moderne Vijfkamp of de Moderne Vijfkamp en kan deze uiterst bijzondere onderscheiding alleen nog worden behaald tijdens het NMK Militaire Vijfkamp (vanaf dit jaar Defensie Kampioenschap (DK) in Oirschot.

Publicatiedatum: 03 april 2023